Hò đưa linh ở làng Cao Lao Hạ xưa

22:03 - 22/12/2019

Bài viết về phong tục hò đưa linh trước kia của làng Cao Lao Hạ trong cuốn “Địa chí làng Cao Lao Hạ” của tác giả Lê Văn Sơn

Hò đưa linh ở làng Cao Lao Hạ xưa

Hò đưa linh là mái hò dành riêng cho việc đưa đám ma. Hò đưa linh nó sử dụng trong đời thưòng (trừ đám ma hoặc tế thần). Hò đưa linh có điệu buồn, gây mủi lòng, gợi nhớ thương cầu xin, với giọng hò bi ai trầm lặng, tiết tấu kéo dào lê thê.

Hò đưa linh sáng tác theo lối thơ tự do, mỗi khổ thơ là một câu hò. Hò đưa linh có thể nhiều câu hò ghép lại nhưng làn điệu của nó không thay đổi, do đó đi đưa đám ma mà nghe hò đưa linh người ta cảm thấy ai hoài, buồn thương.

Trong đám ma, hò đưa linh giống như khóc than, như một thứ kinh cầu hồn, một lời điếu tang kể lại công đức, tiễn đưa người quá cố theo đám tang từ nhà ra tận huyệt, ai nghe cũng cảm động, cũng trầm tư suy nghĩ, lắng nghe điệu hò làm cho đám tang them vẻ trang nghiêm, thiêng liêng làm rung động tâm hồn con người mà suy nghĩ đến cõi tâm linh huyền bí, suy nghĩ đến tình cảm, đạo đức của con người.

Làng Cao Lao Hạ xưa có nhiều thầy hò, nhưng đặc biệt có ông Lưu Trử một thầy hò nổi tiếng nhất trong vùng. Ông lại kiêm cả nhạc nên người làng gọi là “ông nhạc Trử”. Mỗi khi gia đinh nào có người mất hay ngày giỗ giáp năm, ngày mãn tang hoặc làm lễ hò đưa linh vào diễn xướng với một nội dung nhớ thương, tưởng niệm người quá cố làm rung động lòng người.

Ông vừa hò vừa đệm đàn, bà con, họ hàng thương xót, ai ai cũng rơi nước mắt, khóc lóc thảm thiết.

Có thể nói nền văn học dân gian vùng đất Cao Lao Hạ, đều có những câu hò, tiếng hát ca ngợi con ng ười từ khi lọt lòng mẹ ra chào đời (hò ru con) cho đếnk hi vĩnh biệt về cõi vĩnh hằng (hò đưa linh), kể lại công đức người quá cố, răn dạy người đời sau. Thật rất đáng trân trọng. Ví dụ như một câu hò đưa linh trong lễ giỗ mãn tang của liệt sĩ Lưu Văn Chu:

Ơ lão đò phu ơi!

Dạ dạ…

Tiếng ai như tiếng thầy cả

Chèo đò bên giang. Mặt trời vàng vàng

Đưa đò làm phúc. Chở đò làm duyên

Đưa vong lên cho đến chốn thiên đường

Đến nơi miền cực lạc

Ơ hò…là hò…đưa linh…

Hiện nay các thầy hò, các nghệ nhân trên vùng đất Hạ Trạch cần nghiên cứu để đưa hò đưa ling vào phục vụ trong đám ma nhất là những người có công với làng với nước vì chính nhân dân đã sản sinh ra nó. Nếu không đánh thức dậy có thời sẽ bị lãng quên.

 

Tác giả : Lê Văn Sơn

Bình luận

Bài viết liên quan

Ao - Phôốc làng Cao Lao Hạ
Đôi câu đối có sự trùng lặp kỳ diệu
Địa chí làng Cao Lao Hạ - đôi điều góp ý bổ sung
Thơ ca, hò hát dân gian
Hò ru con

Video clip