QUÊ HƯƠNG

Thành kính tặng quê Cao Lao Hạ

Từ thuở tiền nhân vào mở cõi

Đất Cao Lao tên gọi tự khi nao?

Chỉ thấy rằng:

“Vùng linh khí tụ trên cao”

Nên đã có :

“Tiềm.Long.Hạ Trạch” ⁽¹⁾

Vượt Đèo Ngang qua Linh Giang hiển hách

Ngẩng đầu lên ta đã thấy Kỳ Sơn

Mênh mang Trời- Đất- Nước- Non

Bình địa thế ! và linh thiêng thế !!!

Hướng phong thủy :

Nam dựa vào Lệ-Đệ

Bắc biển Đông, dào dạt, nước sông quê

Nơi khí thiêng, hội tụ bốn bề

Chốn địa linh ắt phải sinh nhân kiệt

Tự những ngày đầu. Kỷ nguyên Đại Việt

Đất quê ta từng là bãi chiến trường

Tháng năm dài cốt nhục tang thương

Bao thay đổi nương dâu bãi bể

Trãi Tiền Lý- Trần- Lê qua Trịnh- Nguyễn

Vùng Cao Lao phân định thuộc Đàng Trong

Vẫn mang chung dòng máu Lạc Hồng

Tổ tiên ta quyết chí bền lòng

Kể từ đó ra công khai phá

Đã lập nên một làng Kẻ Hạ

Bên nguồn Son- nguồn Nậy thanh bình trôi…

Từ đồng phố- Cửa chùa, hói đá, đồng đuôi

Thảo ốc, cửa nam, sau hà, bàu lác

Thành cổ, phần mua, hói hai, quai vạc

Giữa đồng làng là : Cửu khúc Long Khê

Sác biền, đồng ran, quy tụ tứ bề

Bàu mật, bàu eo, mụ tà, mụ quảng

Nào hói hạ, cẩm cương, hói đụn

Đến mũi bần, đồng rú,cồn cui…

Đỉnh Chóp Cờ xanh mướt bóng thông tươi

Liền một giãi :

Lều Cù- Kỳ Sơn- cánh diều- thầy bói

Từ vực Sanh nhìn về sau hói

Cả vùng quê chói lọi hào quang

Hai mươi xóm song song xếp lối thẳng hàng

Nối giao tiếp từ đàng Quan ra đàng Bạn

Nhà thờ Họ thâm nghiêm, bên cây bàng xòe tán

Đứng uy nghi trầm mặc với thời gian !

Ngôi đình thiêng :

Nơi thờ phụng các Thần- Hoàng

Ghi chứng tích :

Những ngày đầu- Tổ tiên vào mở cõi

Cả quá khứ huy hoàng sáng chói

Gương tiền nhân, ròi rọi chiếu khắp nơi

Gia tài ông cha khai phá bao đời

Cả ngàn năm dựng xây bằng xương máu

Lưu truyền lại muôn đời cho con cháu

Phải giữ gìn phát triển phồn vinh

Quê hương yên vui trong cảnh thanh bình

Những tưởng đã dứt, thuở đao binh khói lửa

Rồi hạnh phúc chẳng dài lâu được nữa

Giặc Pháp lại điên cuồng nhen lửa chiến tranh !

Đạn Ca nông vanh xé gió rít gầm

Chúng bắn phá suốt lều cù lên Chuông Thảng

Năm bốn bảy trải bao ngày tháng

Làng Cao Lao, chìm đắm trong thương đau

Một sáng hè: Canô, đò nốc kéo theo nhau

Giặc đổ bộ vào phía sau rào Sác

Dân nháo nhác nhằm Kỳ Sơn- Đá Bạc

Chạy vô rừng tránh đạn lạc, bom rơi…

Ở ngoài làng lửa khói cháy ngút trời

Tiếng súng nổ người người gục xuống

Từ Cồn cui- bàu eo- hói đụn

Xác trẻ già la liệt chết đầy đồng

Bao sinh linh vô tội đã tử vong

Trong một trận quân thù lên càn quét

Thóc lúa gạo chúng thi nhau vơ vét

Cướp trâu bò gà lợn về Thanh Khê

Cảnh tang thương ly tán tứ bề

Người ở lại, kẻ tản cư chạy loạn

Thoắt bảy năm ròng, sống trong bom đạn

Kẻ thù không khuất phục được dân ta

Ngày hòa bình thiết lập trên nước nhà

Chia ruộng đất, quê ấm no trở lại

Cả thôn làng thi đua hăng hái

Làm việc nhiều năng suất nâng cao

Hợp tác đi lên, phát động phong trào

Sản xuất giỏi. Vì miền Nam yêu dấu

Mười năm qua toàn dân phấn đấu

Lúa khoai nhiều nhà cửa đã khang trang

Khắp xóm thôn rộn rã gái trai làng

Cất tiếng hát: Quảng Bình quê ta ơi!⁽²⁾ vang vọng…

Đời đang đẹp lại bỗng nhiên biến động

Tầng Mây Thành giăng rộng phía trời nam!!!

Từng đoàn máy bay phản lực hung tàn

Lũ cướp Mỹ đánh phà gianh Cao Hạ

Sông núi, ruộng vườn, cửa nhà mồ mả

Bị bom thù cày xới tả tơi

Dòng Linh Giang chúng thả thủy ngư lôi

Bom từ trường, sóng nước lập lờ trôi

Hòng phong tỏa chặn đường chi viện

Giữa đạn bom, từng binh đoàn vẫn tiến!

Vẫn hiên ngang anh dũng vượt sang sông

Mườn mượt ô tô bộ đội dân công

Điểm tập kết, bến phà gianh lịch sử

Đây là nơi địa đầu sinh tử…

XE CHƯA QUA NHÀ NỌ TIẾC CHI MÔ!!

Giết giặc Mỹ nghe tiếng gọi của BÁC HỒ

Từng lớp lớp thanh niên lên đường ra trận

Trong biển lửa lũ CON MA- THẦN SẤM!

Bao người con Hạ Trạch vẫn hiên ngang

Vẫn tay chèo tay lái sẵn sàng

Chở bộ đội dân công vượt sông ra tiền tuyến

Tấm gương sáng rạng ngời xuất hiện

Người anh hùng gan dạ Nguyễn Văn Tương

Gương chiến đấu hy sinh anh dũng kiên cường

Trên quê hương đời đời bất tử…

Chiến tranh đã lùi về quá khứ

Cuộc sống thanh bình đã trở lại quê ta

Tháng năm dài cứ biền biệt đi xa

Nhưng khi mô cũng đau đáu nhớ nhà

Mong có dịp về quê Cao Lao Hạ

Để được nghe tiếng gọi Eng gọi Mạ

Thương làm sao giọng gọi Ả gọi Yêm!

Nhớ xốn xang bao kỷ niệm êm đềm

Hoài niệm cũ quặn lòng thắt ruột

Thuở ao ước được nồi khoai luộc

Để ăn cùng bát ruốc biển hồng thơm

Miếng bánh đúc nâu chấm mắm cáy mắm coòng

Bát canh tép nấu quả bần quả khế

Cuả dân dã sao mà ngon đến thế

Bao năm rồi mùi vị chưa hề phai

Nhớ những buổi vô rú Ăn mít nài

Uống ngụm nước giếng Hung giếng Kiệt

Càng nhớ lại nỗi nhớ càng da diết

Những chiều mưa vác Dụi, ủi tép tôm

Oi buộc ngang hôông, khoác chiếc áo nâu sờn

Mồ hôi tuôn gối chồn chân cố bước

Đói xốn xang, ước mong có được

Bát cơm thơm thổi gạo Nác hai!

Tháng năm ròng chỉ có cháo khoai !!

Nhai nắm lá mưng non, cuộn vài con Đam lột

Nhắc quá khứ lòng ta sao thảnh thốt

Về một thời khắc khổ thương nhau…

Ôn cố tri tân, nghỉ trước ngẫm sau

Bỉ cực qua ắt có ngày tươi sáng

Quê ta đó đời đời chói rạng

Cả ngàn năm, không ngớt tiếng gươm khua

Nước Linh Giang ghi dấu ấn chưa mờ

Bến đò Cao Lao:

Điểm dừng chân trên đường thiên lý

Bao vĩ nhân anh hùng hiền sĩ

Từng soi mình in bong nước dòng Gianh!

Lúc yên hòa sóng lặng đáy sông xanh

Bao hình ảnh từ thinh không hiển hiện

Dấu chân xưa:

Nguyễn Hoàng vượt hoành sơn nam tiến

Chính nơi đây:

Hoàng Ngũ Phúc dừng chân trên đường đánh Nguyễn

Nơi Hoàng đế Quang Trung thần tốc

Cởi (cưỡi) voi chiến ra Bắc Hà!

Nơi đại thi hào Nguyễn Du từng đã đi qua⁽³⁾

Nơi bà huyện Thanh Quan Nhớ nước thương nhà…

Bước xuống đò, lúc Sương sa gió tuyết⁽⁴⁾

Vùng đất linh sản sinh bao tuấn kiệt

Tự xa xưa nơi cửa Khổng sân Trình

Bao hiền tài từng rạng rỡ chốn Thần Kinh

Từ Hình bộ Phó bảng: Lưu Đức Bình

Đến Lưu Đức Xưng thượng thư bộ lãi

Vinh danh có: Cự nhân Lê Mô Khải

Tụ nghĩa bình lập chiến khu Trại nái

Phò Hàm Nghi ứng chiến Cần Vương

Lê Nguyên Phong nhà cách mạng kiên cường

Giương cờ Đảng giữa đình làng Hạ Trạch

Các tướng lĩnh đã đi vào sử sách

Quê Cao Lao: Anh hùng Trung tướng Lê Văn Tri

Đã lập nên chiến tích thần kỳ

Một Điện Biên Phủ trên không

B52 cháy!

Sáng rực trời Thăng Long Hà Nội

Lưu Bá Xảo

Hiệu trưởng trường Sỹ quan quân đội

Vinh danh: Vị Trung tướng luyện binh

Ở miền nam gian khổ hy sinh

Có thiếu tướng Lưu Dương lỗi lạc..

Khắp các chiến trường, xông pha trận mạc

Bao anh hùng dũng sĩ đã hy sinh

Nay trở về an nghỉ tại quê mình

Tổ quốc ghi công đời đời tưởng niệm

Còn bao nhiêu thương bệnh binh thời chiến

Đang âm thầm đóng góp cho quê hương

Một phần máu xương gửi lại chiến trường

Vẫn xác định dù tàn nhưng không phế

Vinh dự thay các Bà các Mệ

Được tôn danh: BÀ MẸ ANH HÙNG

Treo gương vàng cho con cháu soi chung

Tự hào thay là người dân Hạ Trạch

Thời gian trôi tháng năm dài xa cách

Tưởng đã lâu mà lại hóa rất gần

Ngày về quê được ngắm cầu Gianh

Hùng vĩ quá! Và… ôi Sướng quá!!

Bến phà cũ Nọ Còn Chi Mô Cả?

Đứng trên cầu hoài niệm nhớ ngày xưa!

Mắt rưng rưng, văng vẳng tiếng ơ đò…

Dòng nước cũ vẫn lững lờ ra biển

Nhớ ngày đi không một ai đưa tiễn

Bộ nâu sòng với mấy củ khoai lang

Qua sông rồi đầu vẫn ngoái về làng

Chạnh lòng bỗng nhớ mấy vần thơ cũ

“Ôi mới đó mà kim mà cổ

Bóng hoàng hôn buông phủ mấy tầng mây

Cuộc đời thế sự vẫn xoay

Trăm năm thì chóng một ngày dài ghê”

Nơi tôi đứng nhớ về ngày xa ấy

Cả dòng sông cuồng phong sóng dậy

Nước nguồn Son- nguồn Nậy máu hồng loang!

Đốt nén hương thơm:

Gửi theo gió nuí mây ngàn!

Dâng bó hoa thơm:

Tưởng đến vong linh các Anh các Chị!

Để nhớ lại một thời đánh Mỹ

Bao hồn thiêng đang yên nghỉ bến phà Gianh

Trên dòng sông nơi các Chị các Anh

Ngày ngã xuống, nay đã xanh trở lại

Thời đạn bom đã lui về xa ngái

Hạ Trạch mình giờ cuộc sống yên vui

Không còn: nghe Rạo Rực^(*) ngậm ngùi

Bao Cô Phụ^(*) ngóng Chinh Phu^(*) ngoài trận tuyến !

Quê hương ta, bao năm trường chinh chiến

Nay ngàn lần cuộc sống đã đổi thay

Ruộng đồng làng, thẳng cánh cò bay

Dân no ấm từng ngày vươn lên mãi

Nào vườn rộng cây trĩu đầy hoa trái

Biệt thự khang trang đang xuất hiện nhiều thêm

Đường liên thôn, Đường Bạn, Đường Quan

Bê tông hóa phẳng lì như đường Phố!

Nhiều nhà đã có ôtô lớn nhỏ

Giờ tan trường xe máy nối đuôi nhau

Điện sáng tivi xanh đỏ đủ màu

Tiếng hát, cười âm vang khắp xóm ngõ

Các cụ già đi hội Đình ra Họ

Lại đàng hoàng Khăn Đóng Áo lương xanh

Các thiếu niên các chị các anh

Đã trưng diện com-lê ca-vát

Ngoài nông nghiệp còn bao ngành nghề khác

Dân làm giàu bằng trí tuệ thông minh

Vẳng đâu đây một giọng hát GHẸO tình

Từ mái ấm nhà bên vọng lại:

…Vực Sanh  sâu hồ cạn

…Liễu xa đào thì liễu ngã đào nghiêng

…Eng có điều chi thì xét lại cho Miêng!

Kẻo thế gian…mà đồn đại

Rằng thiếp có …tình riêng chi với chàng!

Giữa cảnh thanh bình vẳng nghe tiếng Mẹ

Trách khéo Cha từ thuở bấy đến giờ

Trăm năm rồi nghe lại nghĩ trong mơ!

Lòng rạo rực, tuôn mờ mắt nhòa lệ

Quá khứ hỡi! ngày xưa bình dị thế?!

Ta hát mừng cho thế hệ hôm nay

Cuộc sống đi lên đang thay đổi từng ngày

Xóa hết đói nghèo

Vươn lên làm giàu chính đáng

Đấy cũng là Lòng dân -  Ý Đảng

Vững niềm tin xây dựng quê hương

QUỐC THÁI – DÂN AN – PHÚ QUÝ – THỊNH CƯỜNG

CAO LAO HẠ - TRƯỜNG TỒN – VINH HIỂN

Chú thích:

⁽¹⁾Long hiện tại Điền Đại Cát

⁽²⁾Bài hát của Hoàng Vân

⁽³⁾Nguyễn Du Cai Bạ Quảng Bình

⁽⁴⁾Trong thơ : Bà huyện Thanh Quan

^(*)Trong thơ: Lưu Trọng Lư