Lời Ban biên tập: Làng Cao Lao Hạ hiện có các tài nguyên vật thể rất quý như:

    1. Ba di tích lịch sử văn hóa cấp Quốc gia và cấp tỉnh đó là: Di tích Bến phà Gianh và cầu Gianh (di tích lịch sử cấp Quốc gia), khu lăng mộ Lê Mô Khởi và khu di tích Thành Lồi (di tích lịch sử cấp tỉnh); đặc biệt di tích Thành Lồi, nếu các nhà khoa học chứng minh được đó chính là thành Khu Túc thì sẽ là di tích lịch sử không chỉ có ý nghĩa quốc gia mà còn có ý nghĩa quốc tế;

     2. Hệ thống các nhà thờ Họ: Hạ Trạch là địa phương duy nhất của Việt Nam có hệ thống các nhà thờ Họ nằm thẳng hàng ở  trước mặt làng, hướng lên núi;

     3. Có địa danh Ba Trại một căn cứ chống Pháp nổi tiếng của nghĩa quân Cần Vương, cũng là khu vực trọng điểm, huyết mạch trong chiến tranh chống Mỹ

     4. Các di tích Đình làng, Cồn cui, chùa, đền ông voi, miếu thờ nhân thần, giếng, phốc, Cửu khúc Long khê… nếu khôi phục được sẽ là các tài nguyên du lịch quan trọng;

     5. Có hồ Vực Sanh, Cửa Nghè nằm giữa rừng thông Hạ Trạch đẹp không thua kém gì Đà Lạt;

     6. Ngoài ra, việc bố trí làng xóm có quy hoạch của các bậc tiền nhân với tất cả các nhà đều quay về một hướng, cấu trúc mạng lưới giao thông theo kiểu bàn cờ (riêng có và duy nhất ở Việt Nam) cũng có thể xem như là những tài nguyên du lịch.

Các cấp lãnh đạo xã Hạ Trạch cùng toàn thể bà con xa quê cũng như ở quê nhà đã nhận thức được rất rõ tầm quan trọng của việc bảo tồn, gìn giữ và từng bước khôi phục, nâng cấp các tài nguyên trên. Theo kế hoạch, sau khi Bến phà Gianh và cầu Gianh được công nhận là di tích lịch sử cấp Quốc gia; khu lăng mộ cụ Lê Mô Khởi và Thành Lồi được công nhận là di tích lịch sử cấp tỉnh, Hạ Trạch sẽ lần lượt kiến nghị công nhân di tích lịch sử cho Đình làng, ngầm Hói Hạ, khu Ba Trại. Với sự  quyết tâm rất cao của các anh lãnh đạo xã, cùng với sự hỗ trợ, tư vấn của của nhiều bà con quê hương làm việc tại các cơ quan trong tỉnh và sự truyền thông tích cực của caolaoha.com, hồ sơ công nhận di tích lịch sử cho Đình Làng đã được Ban quản lý di tích lịch sử tỉnh Quảng Bình hoàn thiện (hồ sơ công nhận cho ngầm Hói Hạ, Ba Trại đang trong quá trình chuẩn bị) và báo cáo xin ý kiến xã vào ngày 15/07/2015 tại trụ sở UBND xã Hạ Trạch. Nếu không có gì thay đổi, Đình làng Cao Lao Hạ của chúng ta sẽ được công nhận là di tích lịch sử cấp tỉnh vào đúng ngày cúng Đình làng ngày 16 tháng 6 Âm lịch tới đây.

Xin chúc mừng quê hương Cao Lao Hạ của chúng ta và xin giới thiệu bài tường thuật về cuộc họp do anh Nguyễn Chung Quý thực hiệnh

T/M Ban biên tập

Lưu Đức Hải

Hội nghị bảo vệ Hồ sơ di tích lịch sử Đình làng Cao Lao Hạ

Được sự quan tâm của lãnh đạo tỉnh Quảng Bình, Sở Văn hóa – Thể thao và Du lịch tỉnh, của lãnh đạo huyện Bố Trạch và Phòng Văn hóa – Thông tin huyện, của các cấp, các ngành địa phương. Đặc biệt là sự quan tâm của Ban quản lý di tích lịch sử tỉnh Quảng Bình, sau một thời gian dài sưu tầm, thu thập tư liệu, xây dựng hồ sơ di tích Đình làng Cao Lao Hạ, ngày 15/07/2015 tại Hội trường UBND xã Hạ Trạch, Ban quản lý di tích tổ chức Hội nghị bảo vệ hồ sơ, công nhận Đình làng Cao Lao Hạ là di tích lịch sử của tỉnh Quảng Bình.

Đến dự với Hội nghị, về phía Sở VH-TT&DL có ông Nguyễn Mậu Nam - Phó Giám đốc Sở làm trưởng đoàn, Ban quản lý di tích có bà Trần Thị Lý - Trưởng ban và các đồng chí trong đoàn. Tham gia Hội nghị về phía huyện có ông Nguyễn Minh Thuận – Phó Chủ tịch UBND huyện, ông Nguyễn Đức Ninh – Trưởng phòng VH – TT huyện Bố Trạch và đại diện phòng TN – MT. Về phía địa phương có đồng chí Lê Quang Nho – Bí thư Đảng ủy, đồng chí Lưu Văn Tác – Phó Bí thư, Chủ tịch UBND xã, đồng chí Nguyễn Thành Chung – Chủ tịch UBMT và các đồng chí cán bộ địa chính, công chức văn hóa xã.

Hồ sơ di tích lịch sử Đình làng Cao Lao Hạ dày 15 trang, được các đồng chí trong Ban quản lý di tích dày công sưu tầm, thu thập tư liệu, nghiên cứu, soạn thảo và được đồng chí Phạm Minh Đức – cán bộ nghiệp vụ Ban quản lý di tích trình bày trước hội nghị. Hồ sơ đã nêu bật được giá trị về lịch sử của đình làng, là nơi thờ Thành Hoàng làng và các vị có công với quê hương, đất nước, là nơi ghi dấu nhiều sự kiện lịch sử quan trọng, tiêu biểu của địa phương, của tỉnh nhà trong suốt chiều dài lịch sử của quê hương, đặc biệt là trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ. Về giá trị văn hóa, đình làng là nơi tổ chức các lễ hội truyền thống, các trò chơi dân gian mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc, đình làng còn là nơi giáo dục, trao truyền những giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp giữa các thế hệ người dân Hạ Trạch. Ngoài ra đình làng còn có giá trị để phát triển tham quan, du lịch văn hóa tâm linh…

Ngay sau khi đồng chí Phạm Minh Đức trình bày xong nội dung hồ sơ di tích lịch sử Đình làng Cao Lao Hạ, hồ sơ được Hội nghị đánh giá cao, tuy nhiên để hoàn thiện hơn thì cần phải bổ sung thêm một số vấn đề. Hội nghị đã được lắng nghe những ý kiến đóng góp của các đồng chí Lưu Văn Tác – Chủ tịch UBND xã Hạ Trạch, đồng chí Nguyễn Mậu Nam – Phó Giám đốc sở VH-TT&DL Quảng Bình, đồng chí Nguyễn Minh Thuận – Phó Chủ tịch UBND huyện Bố Trạch và đồng chí Nguyễn Đức Ninh – Trưởng phòng VH – TT huyện. Nội dung các ý kiến là yêu cầu hồ sơ cần bổ sung thêm, ví dụ như: Sắc phong, bản đồ mà có thể còn lưu giữ qua các thư tịch của các dòng họ, các lễ hội, trò chơi dân gian (cướp cù, đánh đu), những sinh hoạt truyền thống. Hồ sơ cũng cần khắc đậm thêm các vị danh tướng qua các thời kỳ, bổ sung thêm tư liệu về hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ, để xứng với tầm vóc, giá trị văn hóa, lịch sử, truyền thống của đình làng Cao Lao Hạ hòa quyện cùng truyền thống anh hùng của đất và người Cao Lao Hạ xưa - Hạ Trạch ngày nay. Hồ sơ cũng cần trình bày lôgíc, khoa học, lịch sử của đình làng phải hòa cùng dòng chảy vùng đất CaoLao Hạ, phải nêu bật được những giá trị sau khi xây dựng lại Đình làng…

Bà Trần Thị Lý – Trưởng ban quản lý di tích cảm ơn những ý kiến đóng góp của tất cả các đồng chí lãnh đạo và hứa sẽ tiếp thu bổ sung, sẽ sớm hoàn thiện hồ sơ trình sở VH-TT&DL phê duyệt, để UBND tỉnh Quảng Bình công nhận đình làng Cao Lao Hạ là di tích lịch sử. Chúng ta hãy tự hào và tin tưởng rằng: Ngày 16/06 âm lịch tới đây xã Hạ Trạch sẽ được đón nhận Bằng công nhận Đình làng Cao Lao Hạ là di tích lịch sử cấp Tỉnh.

Hy vọng trong thời gian tới, Hạ Trạch chúng ta tiếp tục nhận được sự quan tâm nhiều hơn nữa của các cấp, các ngành để hệ thống Nhà thờ họ, Ngầm Hói Hạ, Ba Trại…cũng sẽ được công nhận là di tích lịch sử. Đến lúc đó làng ta sẽ có một quần thể di tích lịch sử, văn hóa thu hút khách thập phương, cũng như bà con quê hương từ khắp mọi miền của Tổ quốc.

Qua quần thể di tích, chúng ta hãnh diện và tự hào với bạn bè khắp nơi về truyền thống của quê hương chúng ta, về mảnh đất “địa linh” đã sinh ra những con người “nhân kiệt”, về Cao Lao Hạ oai hùng xưa và Hạ Trạch anh hùng ngày nay…

Dưới đây là một số hình ảnh tại cuộc hội thảo