Ảnh: Tác giả Nguyễn Hữu Đức

Trong mỗi chúng ta là những người con của Làng Cao Lao Hạ chắc không ai là không biết loài rau mọc dại ở ngoài đồng sau vụ gặt xong: đó là loài Rau đắng…

Rau đắng mọc hầu như khắp tất cả các cánh đồng: Đồng Cửa, Đồng Sau, Bàu Biền, Bàu hói, Chủ Quỵ, Phần Mua, Cồn Cui, Cồn Vườn, Đồng Ran, Đồng Rú..v.v.

Ngày xưa là loài rau ăn dặm cho no bụng, nhưng bây giờ thành đặc sản rồi. Tôi ghi ra đây không ngoài mục đích để vơi bớt nỗi nhớ quê, nhớ loài loài rau dại ngày xưa cũng nhờ nó mà thêm đa dạng trong bữa ăn đồng thời cũng là cách bớt đói thời bao cấp của quê mình.

Rau đắng mọc sau những cơn mưa đầu mùa hạ khi các cánh đồng đã gặt xong, nhất là những đám ruộng được bứt hết rạ (toóc) rau lên xanh mơn mởn, tháng 7 năm 2016 tôi về quê và cũng đã hái một mớ rau đắng về lam rau, chỉ tiếc là hôm đó không có Rau Câu.

Cách ăn rau đắng thật đơn giản: Rau đắng hái về rửa sạch để ráo, trong khi chờ nồi rau câu luộc trên bếp xuống dùng 2 tay nắm lại vắt cho ráo nước dùng dao thái khúc khoảng 5 cm.

Nguyên liệu cho rổ rau gồm:

- Rau đắng (chủ lục);

- Rau câu luộc;

- 1 nắm lá tỏi tươi;

- Một mớ rau xà lách mũ (loại rau hái lá màu xanh, lá dày, xoăn)

- 1 mớ rau ngò ta

- Một ít rau thơm 

Vậy thôi nhưng có lẽ bây giờ tìm cũng khó, ngày xưa vườn nhà nào cũng có nên rất sẵn, còn ai nhớ ăn rau đắng thì dùng nước chấm gì không? nó không dùng nước chấm mà dùng canh chua. Canh chua ngày ấy thật đơn giản mà ngon ghê lắm, nồi canh chỉ là khế chua nấu với cua đồng, hôm nào mẹ đi chợ về mà được chén cá con mắt thì tuyệt vời (cá con mắt là loại cá rất nhỏ nhìn vào chén cá toàn thấy mắt nên gọi là cá con mắt). Nồi canh nóng hôi hổi cho vào nhúm ớt bột chan vào bát rau đắng trộn ấy vừa ăn vừa xuýt xoa ăn no thì thôi.

Anh Nguyên Hữu Đức tại quê nhà năm 2019