Lời anh Nguyễn Hữu Đức: Mỗi người được sinh ra và lớn lên, ai cũng có một Quê hương gắn bó với tuổi thơ của mình, hoặc chăng không được sinh ra ở Quê đi nữa thì Bố, Mẹ đều có một làng quê thân thiết. Là nơi để đi – về, thường gọi là (Quê) bao gồm: Quê nội và Quê ngoại.

Quê tôi nằm phía hạ du sông Gianh nơi mà lắm nắng, mưa nhiều “nắng làm cho rám da bưởi, mưa làm cho những con đường làng lầy lội suốt mùa mưa” đó là những năm xa xưa gắn với tuổi thơ tôi và bao thế hệ cha, ông của chúng tôi. Vì ở gần cửa sông nên nguồn nước làng tôi là nước lợ (nước hai) cũng chính vì thế nên con người quê tôi cứng cáp, rắn rọi và tiếng nói làng tôi cũng mang một đặc tính riêng biệt, chỉ có người quê tôi mới hiểu được ngôn ngữ của quê tôi mà thôi. Bao năm xa quê, đã từng sống và công tác ở nhiều miền quê khác nhau nhưng bản sắc tiếng nói quê không hề phai nhạt.

Có những lần ở bến xe, bến tàu mà nghe tiếng ai đó chào nhau bằng thứ ngôn ngữ của làng là mừng lắm, nhớ lắm quê ơi. Nhân hôm nay vào trang Facebook gặp được bài viết CAO LAO TUỔI THƠ TÔI của anh Đặng Văn Quang và một số bài họa của con em làng Cao Lao Hạ. Những bài họa là những mảnh ghép làm nên bức tranh toàn diện của âm sắc Cao Lao Hạ mà lòng thấy xao xuyến, bồi hồi da diết nhớ quê.

Mạn phép các anh, các chị Nguyễn Hữu Đức xin tập hợp lại gửi trang báo làng lưu giữ để con cháu sau này có điều kiện sẽ nghiên cứu sâu hơn về âm, ngữ của tiếng Mẹ đẻ quê mình. Tiếng quê mình có rất nhiều từ mà không thể viết được, chỉ có viết theo cách nghĩ và cách hiểu của người làng mà thôi vì vậy Đức đã sửa lại những từ trong bài của các bạn. Chân thành cám ơn./.

CAO LAO TUỔI THƠ

Đặng Văn Quang

Mô rồi cái thuở rèo trâu

Mô rồi cái buổi ăn dâu, bứt rèng

Mô rồi, liềm, hái, rạ leng

Mô rồi oi, mởng đi treng trộ, bàu...

Mô rồi cái nhủi, cái khau

Nơm, te, ròng rọc, mo cau, bừa cào...

Cái đinh, cái đọi khẻ hàu

Ruông ruông, dợ mũi, éc trâu chạc cày

Mô rồi cái cối cái tray

Cổ xay, trày đạp, cám, mày môông môông

Mô rồi ci sẻng, ci sôông

Sương triêng, đứt gióng phải côông một đầu...

Qua rồi năm tháng dãi dầu

Giờ đây biệt thự nhà lầu xe hơi

Ngoáy đầu ngoảnh lại ai ơi

Tìm về chốn cũ cho vơi nỗi niềm

Quê hương như chốn cửa thiền

Thả hồn lắng lại, trôi miền viễn du.

Nguyễn Hữu Đức

Mô rồi đòn xóc, đòn triêng

Kỳ khoeng chạc mũi, vế khoeng chạc cày

Mô rồi mấy đuổn đòn tay

Lang cang, mắc dấn* ru em trưa hè (*võng)

Mô rồi đưới bóng bụi tre

Con trâu nhai cỏ, Cu em trỏi gà

Mô rồi tiếng xích sau phà

Tiếng trày đâm cấu, tiếng gà cáy trưa

Mô rồi tiếng võng đong đưa

Nài* kêu kẽo kẹt mỗi khi chốông rèm. (*là dây treo rèm cửa)

Sàn bù, sàn bín che im

Bín tra, truồng thốt* bọ kêu chói truồng**

(*):Chuồng bò bị dột nước mưa; (**): Dặm lại chỗ dột.

Nguyễn Thu

Mô rồi tát nác khau đôi

Mô rồi cặp trac, cặp troi

Mô rồi bới nác bì đông

Mô rồi mùa vãi, bới khuôi côi thiềng

Mô rồi ci cuốc, lẻ triêng

Mô rồi cí chủi, ci bàn roọc khuôi

Kỳ thúng, cí mủng vế hai cí tràn (tràn to, tràn con)

Phơi khuôi thiệt khén để đèng chiêng hai.

Quê tui vườn rộông ao su

Quê tui bầy vịt, bầy ngan thả đồông

Quê tui vàng rực vào mùa

Quê tui mái bếp là là khói bay

Quê tui phồng rộp náng tay cuốc cày

Quê tui sân gạch phơi đầy ló, rơm

Quê tui cấu mới, cơm thơm

Quê tui to, dỏ úp nơm, mò đầm

Quê tui nắng dải mưa dầm

Quê tui tiếng sáo bỗng trầm êm tai

Quê tui tấm áo sờn vai

Quê tui những rặng tre gai xạc xào

Quê tũi ngõ nhỏ ra vào sớm trưa

Quê tui kèo kẹt võng đưa

Quê tui kỷ niệm tuổi thơ

Quê tui ru cháu à ơ giấc nồng

Quê tui bến nước, dòng sông ,con đò

Quê tui Đá Bạc , Chấp Cờ
Quê tui gặp gỡ , hẹn hò làm thơ

Quê tui cô bác vấn vương sớm chiều

Quê tui chao liệng cánh diều

Quê tui lắng đọng bao điều tâm tư

Quê tui một chốn an cư

Quê tui qua lại coi như một nhà

Quê tui vui chuyện lợn, gà

Quê tui mộc mạc thật thà đến hay

Quê tui cau đắng, trầu cay

Quê tui giáp hạt mượn, vay dễ dàng

Quê tui thắm thiết họ hang

Quê tui gắn bó trong làng, ngoài thôn

Quê tui đau ốm thăm nom

Quê tui san sẻ vui buồn cùng nhau

Quê tui thờ phụng ông, cha

Quê tui nguồn cội từ xa tìm về

Quê tui công việc bổn bề

Quê tui hình bóng chẳng hề nhạt phai

Quê tui vương vấn lòng người

Quê tui làm lụng hôm mai tảo tần

Quê tui đồông rọong xoay vần

Quê tui gặp gỡ ân cần chào nhau

Quê tui tình nghĩa trước sau

Quê tui con tép, cọng rau cho mình

Quê tui có lễ hội đình

Quê tui chan chứa nghĩa tình ai ơi ...!

Minh Lê

Mô rồi những hồ bom to.

Mô rồi Đái Dỏ, Dái To tát bàu.

Mô rồi cá cáy, cá tràu

Mô rồi cá chiếc, cá thia

Mô rồi chổ cả một bầy hau hau

Mau đem oi đựng kẹ hau hau lộn bùn.

 Lê Mai

Vẫn là một thuở rèo trâu

Vẫn là một thuở chăn dê, lều cù

Vẫn là một thuở chân trần

Vẫn là một thuở cái quần lò xo.

Vẫn là đàng xóm bùn non

Mưa rơi ủng ưỡng du dương khắp làng

Rặng tre tiếng cuốc ca vang

Nhưng rồi tất cả sang trang một thời.

Bây giờ nhớ lại mà thương

Bây giờ nhớ lại mà vương vấn long

Nhớ nồi cá bống mạ rim

Thơm theo ký ức, võng lời gió bay

Nhớ dĩa cà muối vàng ươm

Bát canh rau, nấm cỏ may ấm long

...bây giờ đi khắp mọi miền

Thả hồn lắng động. Yêu thương quê mình!