Ảnh: Mạ Nguyễn Thị Lạn, người vợ Liệt sỹ bên vườn rau nhà (ảnh Lê Chiêu Phùng)

Lời anh Nguyễn Hữu Đức: Một từ: Mẹ (Mạ) thôi tưởng chừng như đơn giản quá ai cũng có thể gọi; gọi bất cứ lúc nào. Nhưng đó là một chủ đề mà từ bao đời nay  bao Nhà thơ, Nhà văn đã viết, đã nói mà vẫm chưa hết được. Có những lúc ta gọi Mẹ thật to, nhưng cũng có những lúc ta chỉ thầm gọi Mẹ mà quặn thắt cả nỗi lòng. Những ngày đầu xuân Kỷ Hợi này, biết bao người mong còn Mẹ để được gọi 2 tiếng Mẹ ơi nhưng Mẹ đã đi xa, xa mãi. Tiếng gọi Mẹ trong sự luyến nhớ và đã thoát ra khỏi không gian, thời gian; vượt qua chính bản thân để hôm nay Nguyễn Hữu Đức đã đọc và thấu hiểu được những tâm tư của những người con còn có Mẹ và những người con không bao giờ còn gặp được Mẹ nữa.

Xin phép các tác giả, cho Nguyễn Hữu Đức được chia sẻ những bài thơ viết về Cha, về Mẹ của con em làng Cao Lao Hạ nhân dịp đầu xuân Kỷ Hợi để cùng nhau nghĩ về đạo đức cao cả đối với Cha, Mẹ. Như lời phật dạy: …“Ai còn Mẹ, đừng nên làm Mẹ khóc/Đừng để buồn lên mắt Mẹ nghe không...”.

Trân trọng cám ơn các anh, chị và các bạn đã gợi cho Đức những xúc cảm về Mẹ trong những ngày đầu tháng giêng Kỷ Hợi./.

MÙI QUÊ...MẸ

Nguyễn Thu

Con mở vung, ngồi hít hà cho đã
Cơm thơm mùi vất vả của mẹ cha
Giọt mồ hôi còn động dưới hiên nhà
Đẹp hơn cả nét ngà đêm trăng mộng
Đây mùi thơm đã cho con sự sống
Thuở xa xưa... cơm nóng trộn muối mè
Đôi tay gầy ôm trọn cả hồn quê
Gánh trên vai những trưa hè bỏng lửa
Mẹ thật thà dịu dàng như hương lúa
Lội qua bùn bầu sữa vẫn còn thơm
Để chiều nay con bưng lại bát cơm
Được đun từ những cọng rơm ngày đó
Con ước mơ được nhìn ra đầu ngõ
Mẹ gặt về theo gió cả mùi quê
Sợi khói chiều...ôi! Cũng biết tái tê
Rưng rưng lệ... ngó về nơi ... có mẹ!

MẸ CHA

Đỗ Hoa Phương

Nắng vẫn vàng trước ngõ
Ló vẫn trổ trước nhà
Chỉ thiếu bóng Mẹ Cha
Khi gió chiều xuân đến.
Ơi những ai còn Mạ
Và cũng hãy còn Cha
Hãy ấp ủ thiết tha
Tận Hiếu trong trời đất .
Nắng cuối chiều sẽ tắt
Bóng cha mẹ cũng mờ
Mắt buồn, lệ nhạt nhoà
Xa xa tình mẫu tử.
Chỉ còn trong quá khứ
Buồn lòng lại xét soi
Nhớ lắm Cha Mẹ ơi
Than với đời đã muộn.

NHỚ MẸ

Nguyễn Thu

Nhớ văn vắt giếng quê nghèo
Một thời chị buộc dây gàu tắm chung
Gió lên từ phía chuông rung
Ru hồn tôi giữa bãi mùng, bờ tre
Thương ơi múi chỉ mẹ khâu
Kim hôn lên chiếc áo nâu mục tà
Cay mắt cũng bởi tiếng gà
Chưa tròn giấc, vội theo cha xuống đồng.
Nhớ ... từng con tép cong cong
Mẹ mang đổi gạo hừng đông mới về
Mẹ ơi! Tái tái tê tê
Con ngồi đợi mẹ, chân đê gió lùa 
Bữa nào cũng muối kho dưa
Giành con tóp mỡ, mẹ vừa rán sôi.
Chắt từ một củ sắn tươi
Mẹ ngồi cắt lát để phơi trần nhà
Trắng cơm mẹ để giành cha
Còn thêm bát nữa cho bà, cho con
Chắt từ những bắp ngô non
Mồ hôi chát mặn lối mòn mẹ đi
Để con nhận quả từ bi
Nhận công đức mẹ như vì sao xa.
Mẹ tôi đúng phận đàn bà
Bao dung, rộng lượng, thật thà đảm đang...
Mẹ ơi! Đời rộng thênh thang
Bé hơn tình mẹ dịu dàng trong con!

MẠ

Nguyễn Thu

Viết về mạ biết bao nhiêu cho đủ
Suốt cuộc đời không cũ tiếng mạ ơi!
Mạ chắt chiu nhặt nhảnh khắp muôn nơi
Luôn yêu thương vỗ về “năm giọt máu”
Đời còn mạ hơn muôn ngàn lụa báu
Tháng ngày qua đau đáu những xót xa
Cho con nhắc dù mắt đậm lệ nhoà
Tờ mờ sáng mạ bước qua ngàn ruộng
Bắt con tép, con tôm, trồng rau muống
Phơi thân gầy đổi lấy miếng cơm thơm
Cha lặn đồng trong tay một chiếc nơm
Quên vất vả vì đàn con thơ dại...
Khi lớn khôn chúng con đi xa ngái
Mắt ai nồng bên chái bếp năm xưa
Nhắc con về trong những buổi sớm trưa
Ngại mưa gió tạt (mên sưa) mạ lạnh
Mạ! Muôn ngàn ánh hào quang lấp lánh
Ai mộng dài trên đôi cánh mưu sinh
Hãy trở về quỳ dưới ánh bình minh
Tình yêu mạ là câu kinh phật sống !!!

NHỚ MẠ

Đỗ Hoa Phượng

Buồn rồi để mà thương mà nhớ
Đừng ngậm ngùi rồi thở hắt ra
Phận làm con ai cũng vậy mà
Neo buồn tủi càng thấy lòng thêm tủi
Mẹ, Cha già khuất nơi chín suối 
Ấy cũng là nước chảy mây trôi
Tạo hoá sinh ra quy luật muôn đời
Đành chấp nhận cho lòng mình thanh thản.
Hãy viết gì vui trong ngày xuân đến
Trộn lòng mình với vũ trụ bao la
Nghe hương em trong gió thoảng qua
Khẽ khàng thôi rồi chút buồn sẽ mất
Thế đó anh ơi! thực tại là rất thật
Dìu dịu hương Xuân đón ngõ kia kìa
Dẫu ngàn trùng sắc nắng chẳng cách chia
Hãy cứ vui trong cõi trần nhân thế.

XUÂN VỀ NHỚ CHA, MẸ

Nguyễn Hữu Đức

Mùa xuân mang tết đến
Lại da diết nhớ quê
Tám mùa đông đã qua
Bấy nhiêu mùa xuân đến.
Hình bóng của mẹ, cha
Như còn quanh đâu đó
Tiếng chân cha đạp lúa
Tiếng tay mẹ gọt khoai.
Thao thức đêm đông dài
Đốt lửa đàn con sưởi
Mà sao xa vời vợi
Hai nấm đất thôn mười.
Nhà của cha, mẹ tôi
Cho bầy con lui tới
Mỗi lần ghé về nhà
Thắt thẻo đứng trong ra.
Như tìm về ký ức
Mỗi lần con về phép
Chỉ nghe bước chân thôi
Cha nói thằng Em Nhỏ*.
Mẹ đang cúi phơi lúa
Cũng vội ngẫng đầu lên
Chảy ra tới hết sân
Đỡ ba lô Cu Nhỏ.
Vậy mà tám năm rồi 
Không còn cha còn mẹ
Tôi trở thành thằng bé
Mồ côi ở xứ người.
Mùa xuân sắp đến rồi
Viết đôi dòng tự sự
Mong ai còn cha, mẹ
Đừng làm họ đau lòng./.

NHỚ CHA MẠ

Lê Quang Quý 

Tâm trạng những người xa xứ
Mỗi khi tết đến xuân về
Nặng trĩu nỗi tình nhân thế
Thương c\cha, nhớ Mẹ tái tê.
Thân xác đất khách quê người
Cốt tâm cố hương níu giữ
Bốn phương mưu sinh lòng cứ...
Hướng về nguồn cội người ơi!

THƯƠNG MẠ

Nguyễn Hữu Đức

Tết đến rồi lưng Mạ vẫn còng
Lo vụ cấy giữa đông giá lạnh
Thương Mạ nhiều thương lắm Mạ ơi
Ở phố thị người người mua sắm.
Còn quê mình dãi nắng, dầm mưa
Cho dù ruộng cản tới ruộng sâu
Lưng Mạ cứ còng theo thời vụ
Muốn đỡ đần nhưng vì ngái qúa.

Thương Mạ nhiều vất vã sớm trưa
Nhổ ma,́ sương phân cả cày bừa
Để bớt lạnh Mạ nhem nồi lạ
Mong cấy xong trước chiều ba mươi.

MẠ ƠI

Nguyễn Thu

Mạ ơi! Dáng mạ rất hiền
Lưng ong thắt đáy lội miền ca dao
Đêm qua có trận mưa rào
Mái tôn thấp trũng chảy vào tim con.
Hai vai đòn gánh mỏi mòn
Nhăn nheo sạm nắng nuôi con tháng ngày
Con về với mẹ chiều nay
Thẫn thờ trước mộ mắt cay hương mờ./.

MẠ ƠI

Đỗ Hoa Phượng

Tết về con nhớ mạ vô cùng
Nhớ mạ ngồi bên nồi bánh chưng
Chân vẫn còn lấm bùn chiều tối
Lúi húi lom khom lửa bập bùng.
Tết về con nhớ mạ vô cùng
Khuôn vành nón lá vẫn đóng khung
Kẻo kẹt nghiêng nghiêng nơi trày đạp
Quần mạ ống xăn ống để chùng.
Mạ ơi con nhớ mạ vô cùng
Mây vàng quanh quẩn độộng hòn Bung
Tưởng như thấy dáng hình bóng mạ
Tỉnh ra chợt thấy dạ não nùng.
Mạ ơi con nhớ mạ vô cùng
Tết về con nhớ mạ thiệt hung
Đất khách quê người mắt đẫm lệ
Nỗi nhớ đầy vơi thiệt lạ lùng.
Ngoái nhìn quê Hạ ở cuối trời
Thắp nén nhang lòng nhớ mạ tôi
Nấm đất cỏ vàng chờ hương khói
Nhớ mạ thắt tim dạ rối bời./.

TẾT VỀ NHỚ LẮM MẠ ƠI

Đặng Văn Quang

Mạ ơi con nhớ mạ vô cùng
Xuân về đẫm lệ mắt rưng rưng
Nhớ hình bóng mạ ngày xưa ấy
Gánh nặng cuộc đời, mạ còng lưng.
Mạ ơi con nhớ mạ vô cùng
Tết về kiếm đâu được bánh chưng
Cho đàn con nhỏ, ba ngày tết
Chiều tối ba mươi vẫn mịt mùng.
Mạ ơi con nhớ mạ vô cùng
Tết về mà mạ vẫn khom lưng
Cúi nhặt bó rau, cùng nải chuối
Kiếm mảnh áo xuân, để con mừng.
Mạ ơi con nhớ mạ vô cùng
Xuân về khe khẻ ngọn gió rung
Lung lay ngọn cỏ trên mồ mạ
Nhớ mạ lòng con thắt não nùng.
Cảm ơn mạ đã sinh ra con
Chắt chiu năm tháng trong mỏi mòn
Vun đắp cho con đời nhân nghĩa
Giữa chốn chợ đời con lớn khôn./.

NHỚ MẠ

Nguyễn Hữu Đức

Xuân đã về nhớ lắm Mạ ơi
Ngọn gió cuối mùa se se lạnh
Đường làng tấp nập người và xe
Hóng nhìn trong đó tìm bóng mạ
Tan chợ về vẻ mặt han hoan.
Vậy nhưng rồi đã mấy mùa xuân
Không còn mạ trong đoàn về chợ
Ngơ ngẫn cùng dòng lệ tuôn rơi
Xuân đã về nhớ lắm Mạ ơi.
Nồi bánh chưng cứ vô tư sôi
Chỉ tủi phận thương người chủm lửa
Mẹ, Cha ơi xuân về lần nữa
Là mấy xuân rồi vắng bóng song thân.

TẾT QUÊ

Nguyễn Thu

Tết nay nhớ vị tết xưa...
Xuân nay con nhớ tết nghèo
Cộc cạch xe đạp mạ đèo con đi
Vòng tay thưa bác, thưa dì !
Tình quê ấm áp, lễ nghi cổ truyền 
Làng quê mở hội đua thuyền
Chơi đu, đánh đáo nối miền gần xa
Bây chừ xuân quá hào hoa
Đủ đầy ngoài chợ cứ ra mua về
Tết xưa giữ lối giữ lề
Không đèn xanh đỏ bốn bề chói chang
Nhân dân cứ đứng xếp hàng
Mậu dịch tem phiếu xóm làng bình yên
Sau mâm lễ cúng tất niên
Giao thừa giây phút thiêng liêng sum vầy
Cha vừa gác lại đường cày
Làm khuôn in bánh bột mài, bánh chưng
Ông đồ như một vỹ nhân
Ngồi chắp bút hoạ bên cành mai xưa
Vài cân cải mạ muối dưa
Đi lên chợ huyện lại mưa phùn phùn...
Xuân nay khí thế tưng bừng
Nước nhà đổi mới vui mừng xiết bao
Xuân đừng phân biệt thấp cao
Sẽ chia đầm ấm ... tết nào cũng vui./.

CÂU CA DAO MẸ HÁT
(Câu ca dao ngày xưa mẹ hát…)

Lê Mai

MỘT người nhung gấm đài trang
ĐỜI như hoa nở sắc hương tháng ngày
SON tô môi thắm má đầy
PHẤN thơm ông bướm lưỡng lờ đón đưa.
THÊU trong nhung lụa nguy nga
HOA thơm mật ngọt sướng rung cuộc đời
MỘT người lặn lội gian nan
ĐỜI như dâu bể cuốn theo gió chiều.
CỰC lanh đanh như bảo tố
KHỔ một đời thương cánh vạc trong đêm
CÙNG đành một kiếp lanh đanh
QUA đi giông tố trời xanh nắng vàng.
MỘT đời nhung gấm cao sang
ĐỜI kia vất vã gian nan úa vàng
MỘT son phấn thêu hoa 
MỘT đời cơ cực cùng qua một đời./.

CHA MẸ

Nguyễn Thu

Cha mẹ đi rồi không trở lại đâu
Khi sinh con cha mẹ còn vất vã
Những bữa cơm nhịn giành con tất cả
Lớn lên rồi rộng sãi cánh bay xa.
Bao nhiêu lần con nợ mẹ, nợ cha
Nói bận nhiều là con không về được
Có nhiều đêm lặng thầm mẹ mơ ước
Được nhìn con qua những bước chân xa.
Me biết rằng thời tiết ở quê ta
Không dung hoà như miền nam con nhé
Mùa đông về rét kéo dài không nghỉ
Mỗi hè qua nắng sém tím thịt da.
Xa nơi này mẹ đã sinh con ra
Mảnh quê nhà ông cha ta ở đó
Con có về dù cơm canh củ quả
Nhớ hãy về thăm mẹ cha hàng năm./.

QUÊ NHÀ TÔI ƠI

Đỗ Hoa Phượng

Quê nhà một thuở xa xăm
Tháng năm trôi mãi vẫn nằm trong tim...
Đêm mơ thảng thốt đi tìm
Lưng còng bóng mẹ vẫn chìm ruộng sâu
Mong cho cây lúa ngẩng đầu
Liêu xiêu áo mỏng dãi dầu sớm trưa
Mái tranh nghèo, buổi nắng mưa
Đông về giá buốt gió lùa xác xơ
Cha cùng cọng rớ chơ vơ
Đồng sau, bàu trước đứng chờ rủi may
Giêng hai đắp đổi qua ngày
Mong đàn con nhỏ đổi thay cuộc đời...
Thu tàn đông đến kia rồi
Thương cha nhớ mẹ chơi vơi cõi lòng. 
Trèo lên Đá bạc mà trông
Nhìn về quê Hạ cho lòng nguôi ngoai.

QUÊ NHÀ TÔI ƠI

Nguyễn Hữu Đức

Một mình đứng ở đầu làng
Quê cha, đất mẹ tháng năm dãi dầu
Xa quê biền biệt từ lâu
Về tìm dáng mẹ áo nâu bạc màu.
Tìm về câu hát ầu ơ
Võng đưa kẽo kẹt mẹ ru em nòng
Rèm thưa gió thổi đêm đông
Cộôc tre cha đốt ấm nồng yêu thương.
Tan sương cha vội ra đồng
Bì bà, bì bỏm ruộng sâu cha cày
Giêng hai đắp đổi qua ngày
Mong đàn con nhỏ từng ngày cơm no.
Hết thu rồi lại sang đông
Nhớ cha, thương mẹ nỗi lòng héo hon
Chiều đông thơ thẫn đầu thôn
Lần tìm bóng Mẹ nhớ thương vô bờ.

QUÊ NHÀ TÔI ƠI

Đỗ Hoa Phượng

Càng đến tết thấy lòng như thắt lại
Nhớ quê nhà khi gió lạnh đông sang
Nhớ mẹ cha nắng giãi mưa ngàn
Cặm cụi một đời nuôi con lầm lũi
Nay con lớn đường đời vững lối
Cha mẹ già khuất bóng ngàn xanh
Hai nấm đất bình lặng giữa cõi trần
Khói hương ơi chứng cho lòng con trẻ
Nghĩa trang buồn cúi lạy xin cha mẹ
Ơn nghĩa sinh thành con chẳng thể quên
Chẳng biết làm chi đây để đáp đền
Chỉ biết sống tròn đạo đời nhân nghĩa./.

QUÊ NHÀ

Lê Mai

Quê nhà nhìn lại mà thương
Dù xa vạn dặm vẫn hoài trong tim
Thơ người hay thêm cảnh đẹp
Đưa ta ngược lại tháng ngày xa xăm
Bây giờ thoát cảnh cơ hàn
Thương hoài một thưở mẹ cha nhọc lòng
Khi sương chưa tan gà gáy
Mẹ dậy rồi vất vã mổi sớm hôm
Suốt đời cha mẹ trải đường
Cho con sải cánh đường đời ấm no
Thu tàn đồng lại chạnh lòng
Thương cha nhớ mẹ xin ghi ơn người
Nhìn về đá bạc xa xăm
Mẹ cha giờ có giờ không não nề./.