Về trường Mầm non Hạ Trạch những ngày này, trong không khí rộn ràng chuẩn bị năm học mới, nhìn các cháu học sinh vui đùa, nét mặt rạng rỡ, sân trường tràn ngập tiếng cười, các cô giáo trong những tà áo dài phấp phới như cánh bướm trong nắng mùa thu. Ôi trường làng tôi, những kỷ niệm không bao giờ quên…
Trường mầm non Hạ Trạch hiện nay, tiền thân là những lớp Vở lòng trong thời kỳ kháng chiến. Ngày ấy, khi các bậc phụ huynh tay cày, tay súng, vừa sản xuất vừa sẳn sàng chiến đấu hoặc là tham gia lực lượng thanh niên xung phong, dân công hoả tuyến vận tải lương thực, thực phẩm, mở đường ra tiền tuyến hoặc là chiến sỹ ngoài mặt trận…Tại quê nhà, học sinh đến trường bằng đôi chân trần, đầu đội mũ rơm, các em bé được các cô giáo tay dắt, tay bồng đến học các lớp vở lòng. Trường học là Nhà thờ họ, kho hợp tác xã, là nhà dân, hay dựng tạm bằng tranh, tre, nứa, lá, lương của các cô giáo được tính bằng công, bằng điểm, là sản phẩm nông nghiệp từ HTX hay từ các gia đình phụ huynh.
Năm tháng qua đi, các cô giáo ngày xưa, giờ đã thành các bà, các mệ. Kế tục sự nghiệp giáo dục, các cô giáo trường Mầm non Hạ Trạch ngày nay được tiếp nối truyền thống của các bà, các mẹ đi trước. Mặc dù trong điều kiện còn nhiều khó khăn, nhưng các cô giáo như người mẹ thứ hai của các cháu, không quản ngại khó khăn, hết mực yêu thương, tận tình chăm sóc, dạy dỗ các cháu. Với trọng trách nghề nghiệp, giáo viên vừa là cô, vừa như là mẹ, là bác sĩ, đầu bếp, là nghệ sĩ đa năng. Và từ tấm lòng yêu nghề, mến trẻ, từ đôi bàn tay khéo léo, sự kỳ công, sáng tạo, những sản phẩm của các cô tuy được làm từ vỏ hộp sữa, vỏ lon bia, từ vật liệu phế thải, trở thành những con thú, bông hoa, là những tác phẩm nghệ thuật thực thụ. Ngắm nhìn những sản phẩm của các cô, càng thêm cảm phục tấm lòng mà các cô dành cho các cháu.
Trong những năm gần đây, mặc dù đã được quan tâm nhiều hơn trước, nhưng cơ sở vật chất của trường Mầm non vẫn còn nhiều thiếu thốn. Trường lớp phân tán, khuôn viên chật chội,ngột ngạt, nóng bức, lớp học thiếu. Cô Lê Thị Duyên - Phó Hiệu trưởng nhà trường tâm sự: Cách đây vài năm, khi chưa mượn được nhà dân, cả Ban giám hiệu, Kế toán, Y tế học đường và cô trò hơn 20 con người chen chúc trong một phòng chưa đầy 20m² , bé thì la khóc, bé thì vệ sinh ra cả quần hoặc nôn ọe khi ăn... Ngoài ra còn thanh tra, kiểm tra, dự giờ, làm đề tài, bồi dưỡng, tham gia Hội thi giáo viên giỏi…nói chung đầy áp lực. Nhưng với tình yêu thương dành cho các con, vượt lên tất cả những khó khănvà bằng sự nỗ lực cố gắng của tất cả tập thể cán bộ, giáo viên, nhân viên của nhà trường, sự quan tâm của lãnh đạo Đảng và Chính quyềnxã nhà, sự chỉ đạo trực tiếp của Phòng GD - ĐT huyện Bố Trạch, cùng với sự đồng hành của các bậc phụ huynh, nên những năm gần đây trường Mầm non Hạ Trạch đã có những bước tiến vượt bậc.
Hiện nay đội ngũ cán bộ, giáo viên, nhân viên của trường có gần 30 người, giáo viên 100% đạt chuẩn và trên chuẩn, có đạo đức, lối sống trong sạch, lành mạnh, yêu nghề. Cô Nguyễn Thị Nhung – Bí thư chi bộ, Hiệu trưởng nhà trường cho biết: Thực hiện cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”, đồng thời thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ của nhà trường là chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục trẻ, trongnhững năm qua, 100% cán bộ, đảng viên, giáo viên và nhân viên của nhà trường luôn có lập trường tư tưởng vững vàng, tận tâm với công việc. Bằng tình thương trách nhiệm, thường xuyên rèn luyện tư cách đạo đức, lối sống lành mạnh, luôn tìm tòi, tận dụng các nguyên vật liệu để làm đồ dùng phục vụ trang trí nhóm, lớp và giảng dạy cho các cháu đạt hiệu quả. Nổi trội trong phong trào đó có cô Nguyễn Thị Lục, Nguyễn Thị Thu Hiền, Nguyễn Thị Thanh, Nguyễn Thị Hoa , Lê Thị Hồng, Nguyễn Thị Dịu và một số cô khác nữa. Trong phong trào XD “Trường học thân thiện, học sinh tích cực”; Phong trào “ Xây dựng môi trường xanh, sạch, đẹp, an toàn và hiệu quả”, nhà trường đã tham mưu với lãnh đạo địa phương và hội cha mẹ học sinh đầu tư, cải tạo khuôn viên, trồng cây xanh tạo bóng mát. Các lớp đã đầu tư tạo môi trường thân thiện giữa cô và trẻ, 100% giáo viên có tình thương trách nhiệm cao với trẻ, yêu nghề, tận tụy, thương yêu trẻ thơ, các cô thực sự là người mẹ hiền thứ 2 của trẻ, nổi bật trong những phong trào đó có cô Lục, cô Thu Hiền, cô Hoa, cô Thanh, cô Lý, Ánh, Dịu, Linh, Lệ Hiền, cô Hồng ...
Theo kết quả nhà trường cho biết, trong năm học 2015-2016 tập thể CB, GV, NV cùng các cháu đạt được, đó là: Nhà trẻ có 35/41 cháu được chuyển lên mẫu giáo bé. Lớp mẫu giáo có 165 cháu, trong đó MG bé: 59 cháu chuyển lên lớp nhở, 53 cháu MG nhở chuyển lên lớp lớn và có 53 cháu chuyển lên lớp 1. Về những thành tích cô và trò đã đạt được trong năm học vừa qua, gồm có: 2 giải Nhất, 3 giải Nhì, 1 giải KK (Hội thi «Tranh đẹp của bé cấp trường, cấp cụm ». Triển lãm tranh đẹp của bé Cấp huyện, kết quả: 1 giải Nhì, 2 giải Ba và 2 giải KK. Trong hội thi làm đồ dùng, đồ chơi từ nguyên, vật liệu sẵn có của địa phương: Cấp trường, tổng số: 15 cô. Kết quả : 1 giải Nhất, 2 giải Nhì, 4 giải Ba và 9 giải KK. Cấp huyện cô Nguyễn Thị Thanh đạt giải Khuyến khích.
Năm 2016, thực hiện chương trình mục tiêu Quốc gia về xây dựng nông thôn mới và kế hoạch xây dựng trường Chuẩn Quốc gia, được sự quan tâm của nhà nước và chính quyền các cấp, trường Mầm non Hạ Trạch được đầu tư xây dựng mới theo đúng quy chuẩn. Một mùa thu mới lại về, năm học 2016-2017 đã bắt đầu, nhìn lại quá trình hình thành và phát triển của trường Mầm non Hạ Trạch để thấy rõ hơn sự nỗ lực, cố gắng hết mình, những cống hiến, hy sinh của đội ngũ giáo viên Mầm non vào sự phát triển của nền giáo dục xã nhà. Hy vọng với sự quan tâm của các cấp, các ngành, sự đồng hành của các bậc phụ huynh, đồng thời phát huy những kết quả đạt được và những nỗ lực, cố gắng mới, trường Mầm non Hạ Trạch sẽ hoà cùng khối giáo dục đưa nền giáo dục xã nhà ngày càng phát triển vững mạnh